Aktorzy jednej roli

Sukces kasowy filmu i mistrzowsko zagrane role mogą przynieść twórcom filmu i aktorom wiele laurów oraz zapewnić im szczególne miejsce w historii kina. Zdarza się jednak, że role aktorskie są tak sugestywnie zagrane, że choćby aktor starał się grać wiele zróżnicowanych postaci na zawsze będzie już kojarzony z jedną wielką rolą filmową w wielkim hicie kasowym. Co z tego że Anthony Perkins zagrał w Gwieździe szeryfa Anthony'ego Manna, skoro film ten pamiętają tylko zagorzali miłośnicy westernów. Co z tego że zagrał w wielu innych filmach, skoro w świadomości widzów pozostał wyłącznie jako odtwórca roli psychopaty, Normana Batesa z Psychozy Alfreda Hitchcocka. Najbardziej zniewoleni są z pewnością aktorzy seriali, gdyż grając regularnie przez kilka lat jedną postać aktor bardzo łatwo i szybko wpada w szufladę, z której niełatwo się wydostać. Peter Falk, Richard Dean Anderson, Rowan Atkinson i wielu innych aktorów kojarzonych jest z jedną postacią zagraną w serialu. W dzisiejszym zestawieniu pominę jednak aktorów serialowych - wyróżnię dziesięciu wykonawców (pięć kobiet i pięciu mężczyzn), którym talentu i charyzmy wystarczyło tylko na jeden film lub jedną rolę zagraną w kilku filmach. Kolejność alfabetyczna.

Bruce Campbell jako Ash Williams (Martwe zło, 1981)

Rola w horrorach z serii Evil Dead przyniosła mu popularność i sympatię widzów, ale nie uczyniła z niego pierwszoplanowego aktora w Hollywood. Bruce Campbell grał w wielu filmach, ale najczęściej były to role epizodyczne. Gdy miał zagrać główną rolę w Crimewave (1985) producenci woleli kogoś bardziej znanego i zaangażowali .... Reeda Birneya (kto to w ogóle jest?). Bruce miał swoje pięć minut w telewizji (rola Autolikusa w Herkulesie i Xenie), ale w kinematografii zapisał się wyłącznie karykaturalną postacią Asha Williamsa, którego życie to ciągła walka z demonami.

Robert Englund jako Freddy Krueger (Koszmar z ulicy Wiązów, 1984)

Postać oszpeconego mordercy Englund zagrał ośmiokrotnie, więc nie mogło być inaczej - musiał zostać zaszufladkowany. Sam się o to prosił i nie robił nic by uwolnić się od tego wizerunku. Nawet pod sporą warstwą charakteryzacji nie udało mu się ukryć swojej osobowości, bo Freddy Krueger to nie tylko oszpecona twarz i noże zamiast palców. To także odpowiednie ruchy, gesty i głos - w wykonaniu innego aktora z pewnością wyglądałoby to inaczej. Englund stał się więc Kruegerem i żaden reżyser nie był w stanie go wyciągnąć z tego koszmaru.

Louise Fletcher jako siostra Ratched (Lot nad kukułczym gniazdem, 1975)

Rolę siostry Ratched mogły zagrać m.in. Jane Fonda i Faye Dunaway, ale odmówiły. Dzięki temu nieznana dotąd szerszej publiczności Louise Fletcher dostała szansę sprawdzenia swoich umiejętności w prestiżowej produkcji. I to u boku Jacka Nicholsona, który był już wówczas bardzo popularnym i cenionym aktorem. Nicholsonowi ta rola nie zaszkodziła, jedynie potwierdziła jego talent, ale Louise Fletcher nie miała szczęścia - postać władczej i upartej pielęgniarki okazała się jej jedyną godną uwagi kreacją.

Michael V. Gazzo jako Frankie Pentangeli (Ojciec chrzestny II, 1974)

Nie mam pojęcia skąd Francis Ford Coppola wytrzasnął tego aktora, ale doskonale wyczuł, że w roli Frankiego spisze się rewelacyjnie. Jego gestykulacja, sposób mówienia i chropawy głos sprawiły, że długo pamięta się tę postać mimo tego iż w obsadzie filmu Coppoli roi się od ciekawych, świetnie zagranych ról. Frank 'Pięć Aniołków' to gangster, którego interesy z rodziną Corleone prowadzą prosto na szafot - próbuje jednak zachować resztki godności i honoru, co w mafijnym świecie zawsze jest mile widziane.

Geneviève Grad jako Nicole Cruchot (Żandarm z Saint Tropez, 1964)

Zdarzyło się jej grać w kiczowatych włoskich przygodówkach i filmach peplum (takich jak Zdobywca Koryntu, Sandokan i Herosi Babilonu), ale kto dziś o nich pamięta. Z pewnością każdy jednak pamięta serię przygód znerwicowanego żandarma Cruchota (w tej roli szarżujący jak zwykle Louis de Funès), która dość często przypominana jest przez polską telewizję. Geneviève w trzech pierwszych filmach cyklu zagrała córkę tytułowego bohatera, która próbuje wyrwać się spod władzy nadpobudliwego i nadopiekuńczego ojca.

Haya Harareet jako Estera (Ben-Hur, 1959)

Żydowska aktorka Haya Harareet ma na swoim koncie role w filmie izraelskim, brytyjskim i kilku włoskich, ale najbardziej kojarzona jest z postacią eterycznej niewolnicy w hollywoodzkim dramacie historycznym Ben Hur. Ten monumentalny film zachwycił publiczność i został obsypany nagrodami. Aktorkę wprawdzie ominęły nagrody, lecz postać dobrodusznej, obdarzonej wolnością Estery to jedna z najlepszych ról w tym filmie, dzięki której aktorka zyskała nieśmiertelność. 

Barry Newman jako Kowalski (Znikający punkt, 1971)

Główna rola w Znikającym punkcie nie wymagała aktorskiego talentu, raczej tylko umiejętności prowadzenia auta, ale nawet i na tym polu aktor miał dublera (był nim prawdopodobnie stunt driver Carey Loftin). Film jednak stał się kultowy, a odtwórca roli Kowalskiego, Barry Newman, szybko trafił do grona „szczęściarzy”, którzy zawdzięczają sukces zagraniu tylko jednej postaci w popularnym hicie.

Haing S. Ngor jako Dith Pran (Pola śmierci, 1984)

Kambodżański lekarz Haing S. Ngor doświadczył wielu tragedii w swoim życiu, ale zaznaczył też swoją obecność na dużym ekranie. Wykreowana przez niego kreacja fotografa przedzierającego się przez „pola śmierci” jest bardzo przekonująca. Aktor nie miał doświadczenia przed kamerą, a jednak potrafił ukazać skumulowane wewnątrz emocje jakie targają jego bohaterem. Oscar za tę rolę był w pełni zasłużony, ale choć aktor zagrał jeszcze w paru cenionych filmach (Kondory Wschodu, Pomiędzy niebem a ziemią) to przed swoją tragiczną śmiercią w 1996 nie udało mu się już zabłysnąć swoim talentem.

Anne Parillaud jako Nikita (Nikita, 1990)

Za tę rolę Anne Parillaud otrzymała Cezara i stała się nadzieją francuskiego kina. Chociaż bardzo często występowała w filmach (np. jako wampirzyca w Krwawej Marii Johna Landisa) to nie udało jej się pod żadnym względem przebić zawodowej zabójczyni z filmu Luca Bessona. Nikita to kilka postaci w jednym ciele - agresywna narkomanka i buntowniczka, precyzyjna zabójczyni i pełna nadziei idealistka. Kreacja zbyt dobra, dlatego przylgnęła do niej już na stałe.

Fay Wray jako Ann Darrow (King Kong, 1933)

W latach 30-tych była gwiazdą znaną jako „królowa krzyku”, co zawdzięczała głównie rolom w horrorach, takich jak Gabinet figur woskowych (1933). Co z tego jednak, skoro dziś już nikt nie pamięta tamtych przedwojennych filmów grozy. Tylko jeden film z jej udziałem przetrwał próbę czasu - napakowany efektami King Kong, opowieść o pięknej i bestii rozgrywająca się w egzotycznej scenerii. Film doczekał się kilku remake'ów, a postać lodowatej, rozwrzeszczanej jasnowłosej aktorki Ann Darrow kojarzona jest nawet przez tych, którzy z reguły nie oglądają starych filmów.