Po drugiej stronie lustra, czyli o filmach fantastycznych


Filmy fantastyczne mo偶emy podzieli膰 na trzy rodzaje: jeden z nich to horrory (filmy grozy), kt贸re opisa艂em w oddzielnym temacie (tutaj link), wi臋c tu zajm臋 si臋 dwoma pozosta艂ymi rodzajami fantastyki - science fiction i fantasy. Oba gatunki wiele r贸偶ni.

SCIENCE - FICTION

W filmach fantastyczno-naukowych akcja rozgrywa si臋 zwykle w przysz艂o艣ci, wyj膮tek jest wtedy, kiedy pojawia si臋 wynalazek, taki jak np. wehiku艂 czasu, kt贸ry powoduje, 偶e akcja przenosi si臋 do przesz艂o艣ci. W filmach science-fiction pojawia si臋 zwykle posta膰 naukowca, a tw贸rcy filmu pr贸buj膮 wyja艣ni膰 fantastyczne wydarzenia za pomoc膮 nauki: genetyki, astronomii, fizyki, chemii, biologii, medycyny, informatyki itp. Miejscem akcji tego typu film贸w s膮 miasta przysz艂o艣ci z ogromnymi budynkami i nowoczesnymi metropoliami, cz臋sto r贸wnie偶 przestrze艅 kosmiczna albo wsp贸艂czesna rzeczywisto艣膰, do kt贸rej przedostaj膮 si臋 dziwne, niezrozumia艂e zjawiska.

Teraz wymieni臋 i kr贸tko opisz臋 najlepsze, moim zdaniem, osi膮gni臋cia gatunku. Niekt贸rych pewnie zdziwi brak arcydzie艂, takich jak 2001: Odyseja kosmiczna Stanleya Kubricka i 艁owca android贸w Ridleya Scotta, inni mog膮 narzeka膰 na zdominowanie zestawienia przez dw贸ch re偶yser贸w. Ale to zestawienie subiektywne, kt贸re mo偶e zach臋ci膰 innych do stworzenia w艂asnych ranking贸w. Nieprzypadkowo w dziesi膮tce najwi臋cej jest film贸w z lat 80-tych, gdy偶 wtedy wykszta艂ci艂 si臋 podgatunek thriller futurystyczny, cechuj膮cy si臋 mroczn膮 atmosfer膮, pesymistyczn膮 wizj膮 przysz艂o艣ci i po艂膮czeniem cech stylowego thrillera z brutalnym kinem akcji.


1.  Cz艂owiek, kt贸ry si臋 nieprawdopodobnie zmniejsza  
The Incredible Shrinking Man (1957 / 81 minut)
re偶yseria: Jack Arnold
scenariusz: Richard Matheson na podst. w艂asnej powie艣ci pt. The Shrinking Man

Opowie艣膰 o cz艂owieku, kt贸ry poznaje mikrokosmos, znajduje rozwi膮zanie na zagadk臋 niesko艅czono艣ci i przekonuje si臋 o ma艂o艣ci ludzkiego istnienia wobec wielko艣ci wszech艣wiata. Tajemnicza mg艂a powoduje proces kurczenia si臋 zwyk艂ego 偶onatego m臋偶czyzny, co najpierw doprowadza do kryzysu w jego zwi膮zku, potem za艣 prowadzi do refleksji i zadania sobie trudnych pyta艅. Czy stopniowo przestaje by膰 cz艂owiekiem i staje si臋 wybrykiem natury? Do czego to zmniejszanie mo偶e doprowadzi膰 i jak nale偶y 偶y膰 w takiej sytuacji, kiedy w艂asny dom okazuje si臋 wszech艣wiatem nie do przej艣cia? Kiedy nieoczekiwanie trafia do piwnicy musi pokona膰 liczne przeszkody, by przetrwa膰 - mamy tu do czynienia z nietypowym kinem przygodowym. Dzie艂o Arnolda jest 艣wietnie zrealizowane od strony technicznej, znakomite s膮 efekty specjalne, scenografia, monta偶 i zdj臋cia. Film obfituje w sekwencje zwi臋kszaj膮ce atmosfer臋 grozy i napi臋cie, np. co zrobi膰 kiedy zwyk艂y domowy kot stanowi 艣miertelne zagro偶enie. Albo np. paj膮k szukaj膮cy po偶ywienia i czekaj膮cy w swojej paj臋czynie na ofiar臋 trafia wkr贸tce na przebieg艂ego i r贸wnie偶 szukaj膮cego po偶ywienia osobnika, kt贸ry niegdy艣 by艂 cz艂owiekiem. Bardzo dobre jest aktorstwo Granta Williamsa i Randy Stuart (w roli jego 偶ony). No i pomys艂owy scenariusz stawiaj膮cy przed protagonist膮 trudne wyzwania i przeszkody oraz odkrywaj膮cy kolejne tajemnice mikro艣wiata. Jeden z najwybitniejszych film贸w science fiction w dziejach kina pe艂en rozwa偶a艅 na temat ludzkiej natury i egzystencji.

2. Otch艂a艅 / G艂臋bia
The Abyss (1989, 138 minut / 1993 - wersja re偶yserska, 171 minut)
scenariusz i re偶yseria: James Cameron

Zapieraj膮ce dech w piersiach, pi臋kne wizualnie widowisko o podwodnych „spotkaniach trzeciego stopnia”. Bardzo pomys艂owy, ponadczasowy film z przes艂aniem. Zjawiska nadprzyrodzone, je艣li istniej膮, pozostaj膮 w ukryciu z obawy przed okrucie艅stwem zachowa艅 ludzkich. B艂臋kitna otch艂a艅 oceanu jest idealn膮 kryj贸wk膮, kryj膮c膮 wiele tajemnic, przed kt贸r膮 ludzie czuj膮 respekt i strach. Strona techniczna filmu to majstersztyk, re偶yser okaza艂 si臋 niezwykle sprawnym wizjonerem. Spisa艂a si臋 r贸wnie偶 obsada - Ed Harris, Mary Elizabeth Mastrantonio i Michael Biehn wykonali kawa艂 dobrej roboty, idealnie panuj膮c nad swoimi bohaterami, odkrywaj膮c stopniowo ich cechy charakteru i motywacje.

3. Obcy: Decyduj膮ce starcie 
Aliens (1986 / 137 minut)
re偶yseria: James Cameron
scenariusz: James Cameron na podst. fabu艂y Jamesa Camerona, Davida Gilera i Waltera Hilla

Przed premier膮 wydawa艂o si臋, 偶e ci臋偶ko b臋dzie przebi膰 pierwowz贸r Ridleya Scotta, ale tw贸rca, kt贸ry nakr臋ci艂 wcze艣niej kultowego Terminatora podo艂a艂 temu zadaniu, realizuj膮c film w stylistyce, jak膮 czu艂 najlepiej czyli w stylistyce kina akcji. Obok atak贸w Obcych mamy tu wi臋c eksplozje, strzelaniny i kr贸tkie urywane kwestie (np. s艂owa androida: „Jestem sztuczny, ale nie g艂upi”). Wrogiem pozytywnych, odwa偶nych bohater贸w nie jest wy艂膮cznie obca forma 偶ycia, ale te偶 ludzie, ich strach i g艂upota. To co zobacz膮 bohaterowie filmu przejdzie ich naj艣mielsze oczekiwania, takie rzeczy nie 艣ni艂y im si臋 nawet w najgorszych koszmarach. Rewelacyjne efekty specjalne i bardzo dobra gra aktorska (na czele z Sigourney Weaver) to najwa偶niejsze, lecz nie jedyne atuty filmu.

4. Terminator 
The Terminator (1984 / 107 minut)
re偶yseria: James Cameron
scenariusz: James Cameron, Gale Anne Hurd

Pierwszy sukces kasowy Jamesa Camerona. Film, cho膰 zrobiony za ma艂e pieni膮dze i tematyk膮 przypominaj膮cy kino klasy B, zaskoczy艂 widz贸w i krytyk贸w bardzo sprawn膮 realizacj膮, 艣wietnym klimatem i mistrzowsko opowiedzian膮 histori膮, kt贸ra wci膮ga, mimo 偶e nie brakuje w niej dziur logicznych. Ten film 艣wietnie si臋 ogl膮da nie tylko jako film fantastyczny, ale przede wszystkim jako znakomity thriller z trzymaj膮cym w napi臋ciu motywem ucieczki przed cyborgiem, a nast臋pnie walki z nim. Chocia偶 Arnold Schwarzenegger nie jest aktorem wybitnym, trudno sobie wyobrazi膰 innego aktora w tej roli. A druga cz臋艣膰 tylko to potwierdza.

5. Terminator 2: Dzie艅 s膮du
Terminator 2: The Judgement Day (1991 / 137 minut)
re偶yseria: James Cameron
scenariusz: James Cameron, William Wisher Jr.

Udana kontynuacja, w kt贸rej re偶yser zamieni艂 elementy pe艂nego napi臋cia thrillera s-f na widowiskow膮 formu艂臋 zgrabnie po艂膮czon膮 z brutalnym kinem akcji. Jednak powiedzie膰, 偶e Dzie艅 s膮du jest produkcj膮 efektowniejsz膮 to powiedzie膰 za ma艂o, bo efekty u偶yte w tym filmie nawet w dzisiejszych czasach robi膮 wra偶enie. W filmie tym pierwszy raz na du偶膮 skal臋 u偶yto tzw. morfingu, p艂ynnego przej艣cia jednego obiektu w drugi (pierwszy raz t膮 technik臋, ale na mniejsz膮 skal臋, zastosowano przy filmie Willow z 1988 roku). Ale film Camerona z pewno艣ci膮 nie jest bezmy艣ln膮 rozwa艂k膮, bo obok spektakularnej akcji zawiera te偶 wyra藕ne przes艂anie: „skoro maszyna nauczy艂a si臋 ceni膰 ludzkie 偶ycie, to my tak偶e powinni艣my si臋 tego nauczy膰”. Przemoc u偶yta jest bardzo rozs膮dnie, Schwarzenegger nie zabija ju偶 ludzi, za艣 brutalno艣膰 pojawia si臋 za spraw膮 nowoczesnego Terminatora, kt贸rego zagra艂 Robert Patrick.

6. Obcy: 脫smy pasa偶er Nostromo
Alien (1979 / 117 minut)
re偶yseria: Ridley Scott
scenariusz: Dan O'Bannon na podst. fabu艂y Dana O'Bannona i Ronalda Shusetta

Mroczny, stylowy, klaustrofobiczny horror science-fiction z doskonale przedstawion膮 galeri膮 postaci, kt贸rzy staj膮 oko w oko z jak膮艣 nieznan膮 istot膮. Film nie pozbawiony krwawych efekt贸w, w pami臋膰 zapada m.in. przera偶aj膮ca scena narodzin „obcego”. Mistrzowskie jest aktorstwo oraz relacje mi臋dzy bohaterami, kt贸rzy z czasem zaczynaj膮 zdawa膰 sobie spraw臋, w jak beznadziejnej sytuacji si臋 znale藕li. Statek kosmiczny Nostromo to labirynt bez wyj艣cia, gdzie ludzie nie maj膮 偶adnych szans w walce z potworem. Mimo to pr贸buj膮 walczy膰 i przekonuj膮 si臋, 偶e podr贸偶 kosmiczna to nie przygoda w stylu Gwiezdnych wojen, ale pe艂na grozy i l臋k贸w walka o przetrwanie. Film jest klasyk膮 zar贸wno gatunku horroru jak i science-fiction. Jest przera偶aj膮cy i klimatyczny, szokuje i wci膮ga, dzi臋ki niezwyk艂ej atmosferze czaj膮cego si臋 zagro偶enia, wykreowanej przez ekip臋 techniczn膮.

7. Wehiku艂 czasu 
The Time Machine (1960 / 103 minuty)
re偶yseria: George Pal
scenariusz: David Duncan na podst. powie艣ci H.G. Wellsa

Pobudzaj膮ce wyobra藕ni臋 kino, w kt贸rym ciekawie przedstawiono na ekranie motyw podr贸偶owania w czasie. Historia imponuje nie tylko widowiskowymi efektami specjalnymi lecz tak偶e uniwersalnym przekazem na temat wp艂ywu cz艂owieka na odleg艂膮 przysz艂o艣膰 oraz wp艂ywu nowoczesnej technologii na ludzkie dzia艂ania. Zanim g艂贸wny bohater pozna dalek膮 przysz艂o艣膰 uda si臋 w podr贸偶 po XX wieku, gdzie tocz膮 si臋 krwawe bitwy, a ludzkie 偶ycie wydaje si臋 znaczy膰 niewiele. Czy przysz艂o艣膰 mo偶e by膰 lepsza? Do czego ludzie mog膮 wykorzysta膰 rozwijaj膮c膮 si臋 technik臋 i dobrodziejstwa ludzko艣ci, takie jak np. ksi膮偶ki? Film nie jest pozbawiony wad, lecz zosta艂y one przys艂oni臋te przez ambitny scenariusz i profesjonaln膮 realizacj臋. Zwraca uwag臋 tak偶e pomys艂owy wygl膮d tytu艂owej machiny czasu.

8. RoboCop  
(1987 / 102 minuty)
re偶yseria: Paul Verhoeven
scenariusz: Edward Neumeier, Michael Miner

Zrealizowana przez holenderskiego re偶ysera opowie艣膰 o p贸艂-cz艂owieku, p贸艂-cyborgu to zaskakuj膮co brutalny, pe艂en napi臋cia thriller futurystyczny z elementami filmu policyjnego. Cz艂owiek, kt贸ry oficjalnie nie 偶yje staje si臋 maszyn膮 w r臋kach korporacji. Rozw贸j techniki daje mu szans臋 na nowe 偶ycie, nadal mo偶e by膰 policjantem, a co wi臋cej mo偶e aresztowa膰 (lub zabi膰) swoich oprawc贸w, kt贸rzy go skatowali i zabili. Verhoeven otrzyma艂 tym filmem szans臋, by zab艂ysn膮膰 w Hollywood. Wykorzysta艂 j膮, staj膮c si臋 specjalist膮 od nakr臋conych z maestri膮 brutalnych film贸w science fiction, dostarczaj膮cych widzom mocnych wra偶e艅.

9. Pami臋膰 absolutna 
Total Recall (1990 / 113 minut)
re偶yseria: Paul Verhoeven
scenariusz: Ronald Shusett, Dan O'Bannon, Gary Goldman na podst. fabu艂y Ronalda Shusetta, Dana O'Bannona i Jona Povilla inspirowanej nowel膮 Philipa K. Dicka pt. We Can Remember It For You Wholesale

Zrealizowany z du偶膮 wyobra藕ni膮 i poczuciem humoru futurystyczny spektakl obfituj膮cy w dynamiczn膮 akcj臋 i niesamowite efekty specjalne. Cho膰 film nie jest tak refleksyjny i filozoficzny jak inne ekranizacje literatury Dicka (Blade Runner Scotta czy Minority Report Spielberga) to jest to rozrywka na wysokim poziomie z dopracowan膮 warstw膮 wizualn膮. Scenarzy艣ci w spos贸b kreatywny prze艂o偶yli na j臋zyk kina kr贸tkie opowiadanie Dicka, Verhoeven w spos贸b godny podziwu zaprezentowa艂 oryginaln膮 wizj臋 przysz艂o艣ci, natomiast efekty specjalne pe艂ni膮 tu wa偶n膮 rol臋, kreuj膮c 艣wiat przedstawiony.

10. 呕o艂nierze kosmosu 
Starship Troopers (1997 / 129 minut)
re偶yseria: Paul Verhoeven
scenariusz: Edward Neumeier na podst. ksi膮偶ki Roberta A. Heinleina

Po艂膮czenie brutalnego kina wojennego z utrzyman膮 w pastiszowej tonacji opowie艣ci膮 w stylu monster movie. Znakomity przyk艂ad na to, jak z kiczowatego scenariusza o potworach stworzy膰 emocjonuj膮ce widowisko. Jest tu porz膮dna akcja pe艂na komplikacji i ofiar, s膮 ciekawe postacie, kt贸rych dzia艂ania lub dalsze losy trudno przewidzie膰. Nie brakuje drastyczno艣ci i obrzydliwo艣ci (np. robal wysysaj膮cy m贸zg), kt贸re kontrastuj膮 z odpowiedni膮 dawk膮 humoru i w膮tkiem romansowym. Ten film o walce z paj臋czakami zachwyca perfekcyjnym wykonaniem efekt贸w specjalnych, a tak偶e stanowi rozrywkowe kino bez 偶adnych hamulc贸w, b臋d膮ce jednocze艣nie kpin膮 z pa艅stwa totalitarnego, medialnej propagandy i hollywoodzkiego patosu.

Na kolejnych miejscach umie艣ci艂bym nast臋puj膮ce tytu艂y:
11. Cube (1997), re偶. Vincenzo Natali
12. Incepcja (2010), re偶. Christopher Nolan
13. Powr贸t do przysz艂o艣ci III (1990), re偶. Robert Zemeckis
14. Powr贸t do przysz艂o艣ci I - II (1985-89), re偶. Robert Zemeckis
15. Wstrz膮sy (1990), re偶. Ron Underwood
16. Obcy 3 (1992), re偶. David Fincher
17. Obcy 4: Przebudzenie (1997), re偶. Jean-Pierre Jeunet
18. Kokon (1985), re偶. Ron Howard
19. Zakazana planeta (1956), re偶. Fred M. Wilcox
20. Planeta ma艂p (1968), re偶. Franklin J. Schaffner
21. 2001: Odyseja kosmiczna (1968), re偶. Stanley Kubrick
22. Bliskie spotkania trzeciego stopnia (1977), re偶. Steven Spielberg
23. 艁owca android贸w (1982), re偶. Ridley Scott
24. Westworld (1973), re偶. Michael Crichton
25. Niewidzialny cz艂owiek (1933), re偶. James Whale

FANTASY

W filmach fantasy akcja rozgrywa si臋 zwykle w nieokre艣lonej, odleg艂ej przesz艂o艣ci. Chocia偶 fabu艂a tych film贸w nie jest zwi膮zana z wydarzeniami znanymi z kart historii to elementy film贸w historycznych s膮 w nich obecne. W zwi膮zku z powy偶szym bohaterowie pos艂uguj膮 si臋 broni膮 bia艂膮, najcz臋艣ciej mieczem, czasami tak偶e 艂ukiem. 艢rodkiem transportu s膮 konie, natomiast akcja rozgrywa si臋 w tajemniczych kr贸lestwach, z zamkami i twierdzami, w艣r贸d bohater贸w s膮 za艣 postaci z rodu kr贸lewskiego, nie jest to jednak regu艂膮. W filmach fantasy pojawiaj膮 si臋 istoty magiczne, czarodzieje, elfy lub np. ludzie o niezwyk艂ej sile fizycznej - st膮d m贸wi si臋 o dw贸ch odmianach fantasy: heroic fantasy i magic fantasy, te drugie okre艣lane s膮 jako filmy „miecza i magii”.
 

1. Labirynt Fauna 
El Laberinto del Fauno (2006 / 119 minut)
scenariusz i re偶yseria: Guillermo del Toro

Rozgrywaj膮ca si臋 w czasach dyktatury genera艂a Franco w Hiszpanii w 1944 roku opowie艣膰 wojenna przeplataj膮ca si臋 z ba艣niow膮. Okrutn膮, pe艂n膮 przemocy rzeczywisto艣膰 g艂贸wna bohaterka, kilkunastoletnia dziewczynka, przekszta艂ca w swojej wyobra藕ni w r贸wnie okrutny i brutalny koszmar, w kt贸rym ludzkie wady ujawniaj膮 si臋 w bardziej jednoznacznej formie - jako 偶膮dne krwi bestie. Jak przekonywali bracia Grimm horror ma wiele wsp贸lnego z ba艣ni膮, a najgorsze koszmary, podobnie jak bajki, posiadaj膮 mora艂. Re偶yser wykaza艂 si臋 niezwyk艂膮 wyobra藕ni膮, pokazuj膮c na ekranie dwa 艣wiaty - wojenn膮 rzeczywisto艣膰 i fantastyczny 艣wiat, b臋d膮cy odzwierciedleniem tej rzeczywisto艣ci. Wzruszaj膮cy i refleksyjny film nie pozbawiony brutalno艣ci.

2. Excalibur 
(1981 / 140 minut)
re偶yseria: John Boorman
scenariusz: Rospo Pallenberg, John Boorman na podst. ksi膮偶ki Thomasa Malory'ego pt. Le Morte d'Arthur

Opowie艣膰 rycerska o pe艂nych magii czasach kr贸la Artura. Re偶yser, kt贸ry marzy艂 o ekranizacji W艂adcy pier艣cieni, zamiast niej zrealizowa艂 t臋 w艂a艣nie ekranizacj臋 legend arturia艅skich. I bardzo dobrze si臋 sta艂o. Powsta艂 film nastrojowy i poetycki, kt贸ry zawiera kilka przepi臋knych scen. Tytu艂owy miecz jest tu tym, czym by膰 powinien - symbolem w艂adzy, si艂y i walki w obronie sprawiedliwo艣ci i bezpiecze艅stwa. Excalibur tylko w r臋kach odpowiedniego cz艂owieka spe艂ni swoj膮 rol臋. Rycerze Okr膮g艂ego Sto艂u, sprawiedliwy i waleczny kr贸l, magiczny miecz oraz odrobina erotyzmu - to wszystko z艂o偶y艂o si臋 na niepowtarzalne dzie艂o. Ol艣niewaj膮cy film zrobiony przez prawdziwego wizjonera. Bez w膮tpienia jeden z najlepszych film贸w rozgrywaj膮cych si臋 w czasach kr贸la Artura i chyba pierwszy ambitny film fantasy w historii kina.

3. Przybycie Tytan贸w
Arrivano i titani (1962 / 110 minut)
re偶yseria: Duccio Tessari
scenariusz: Ennio De Concini, Duccio Tessari

Wyre偶yserowany przez debiutanta film fantastyczno-przygodowy Przybycie Tytan贸w to bardzo dobre, solidnie zrealizowane w艂oskie kino peplum. Nawi膮zuj膮cy do mitologii film pokazuje wn臋trza Hadesu, w kt贸rym uwi臋zieni zostali Tytani. Jeden z nich, imieniem Krios, otrzymuje szans臋, by uwolni膰 siebie i swoich braci z tego piekielnego miejsca. By kupi膰 wolno艣膰 wyrusza na Kret臋, gdzie podejmuje walk臋 z samozwa艅czym, 偶膮dnym w艂adzy kr贸lem Kadmosem. Film zawiera wstawki humorystyczne (np. magiczny he艂m), walki wr臋cz (pojedynek Kriosa z czarnym niewolnikiem), brawurowe sceny kaskaderskie i akrobatyczne, w膮tek mi艂osny i motywy znane z mitologii greckiej (Syzyf i Prometeusz w Hadesie). W pami臋膰 zapada scena, w kt贸rej Tytani wychodz膮 z pos膮g贸w jak Grecy z konia troja艅skiego. Pomys艂owe i efektowne widowisko z dobr膮 obsad膮 i 艣wietn膮 muzyk膮 Carla Rustichellego (znakomity jest szczeg贸lnie motyw tytu艂owy - Marsz Tytan贸w).

4. Piraci z Karaib贸w: Kl膮twa Czarnej Per艂y 
Pirates of the Caribbean: The Curse of the Black Pearl (2003 / 143 minuty)
re偶yseria: Gore Verbinski
scenariusz: Ted Elliott, Terry Rossio na podst. fabu艂y Teda Elliotta, Terry'ego Rossio, Stuarta Beattie i Jaya Wolperta

Pirackie okr臋ty, karaibskie morza, humor, przygoda, kl膮twa i mi艂o艣膰 - te wszystkie elementy po艂膮czone w jedn膮 ca艂o艣膰 da艂y oryginalny efekt, powsta艂o zabawne i efektowne kino przygodowe z ciekaw膮 postaci膮 pirata, Jacka Sparrowa. Mimo nadmiaru efekt贸w uda艂o si臋 przywo艂a膰 klimat egzotycznej przygody w klasycznym stylu. Znakomity humor, ciekawa fabu艂a, zabawne postacie i zaskakuj膮ca interpretacja pirata w wykonaniu Johnny'ego Deppa. Film Verbinskiego ma 艣wietn膮 charakteryzacj臋, efekty specjalne, muzyk臋, zdj臋cia oraz pami臋tn膮 scen臋 pojedynku Johnny'ego Deppa z Orlando Bloomem w ku藕ni. Sukces filmu sprawi艂, 偶e powsta艂y kolejne cz臋艣ci, kt贸re ju偶 niczym szczeg贸lnym nie zaskakiwa艂y, za艣 efekty specjalne coraz bardziej zacz臋艂y przys艂ania膰 fabu艂臋 i bohater贸w. Coraz mniej by艂 widoczny ironiczny dystans wobec opowiadanej historii, coraz bardziej dawa艂 si臋 zauwa偶y膰 skok na du偶膮 kas臋.

5. Nie艣miertelny 
Highlander (1986 / 116 minut)
re偶yseria: Russell Mulcahy
scenariusz: Gregory Widen, Peter Bellwood, Larry Ferguson na podst. fabu艂y Gregory'ego Widena

Czy nie艣miertelno艣膰 jest darem czy przekle艅stwem? Raczej to drugie, bo 偶yj膮cy wiecznie osobnicy skazani s膮 na samotno艣膰, gdy偶 nawi膮zywanie przyja藕ni i zakochiwanie si臋 mo偶e spowodowa膰 tylko cierpienie z powodu starzenia si臋 i 艣mierci nowo poznanych os贸b. Sean Connery i Christopher Lambert w niepowtarzalnej mieszance science-fiction, fantasy i filmu akcji. Opowie艣膰 w stylu „miecza i magii” o pojedynku nie艣miertelnych, kt贸rych mo偶na zabi膰 tylko poprzez odci臋cie g艂owy. Z drugiej cz臋艣ci o podtytule The Quickening dowiadujemy si臋, 偶e nie艣miertelni przybyli z innej planety. T臋 cz臋艣膰 mo偶na obejrze膰 dla ciekawego powrotu Connery'ego do roli Ram铆reza i przeszar偶owanej kreacji Michaela Ironside'a, lecz w og贸lnym rozrachunku jest to s艂aby sequel. Kolejne cz臋艣ci r贸wnie偶 mo偶na sobie darowa膰. Opowie艣膰 o nie艣miertelnym szkockim g贸ralu tylko w pierwszej ods艂onie trzyma wysoki poziom, imponuje stron膮 techniczn膮 i niepowtarzalnym klimatem.

6. Gwiezdny py艂 
Stardust (2007 / 127 minut)
re偶yseria: Matthew Vaughn
scenariusz: Jane Goldman, Matthew Vaughn na podst. powie艣ci Neila Gaimana

Niestereotypowo obsadzony film fantasy zawieraj膮cy elementy nowoczesnego widowiska fantastyczno-przygodowego pe艂nego efekt贸w specjalnych i  tradycyjnej ba艣ni, w kt贸rej mi艂o艣膰 pokonuje wszystkie przeszkody. Dynamiczne jazdy kamery powoduj膮, 偶e akcja toczy si臋 wartko i nie przynudza, a nadmiar efekt贸w wizualnych nie przys艂ania galerii niezwyk艂ych postaci i ciekawej fabu艂y. Niespodziank膮 dla widz贸w s膮 kreacje aktorskie Michelle Pfeiffer i Roberta De Niro, kt贸rzy udowadniaj膮, 偶e mo偶na zagra膰 demoniczn膮 posta膰, przy okazji wykazuj膮c si臋 talentem komediowym. Jednak powiedzie膰, 偶e oni pokazuj膮 tu talent komediowy to powiedzie膰 za ma艂o, gdy偶 b艂aznuj膮 tu jak nigdy wcze艣niej. Gwiezdny py艂 to zaskakuj膮co dobry, efektowny i zabawny, film fantasy pe艂en przyg贸d, akcji i magii, przygotowany po to, by dostarczy膰 du偶ej porcji rozrywki.

7. Zakl臋ta w soko艂a
Ladyhawke (1985 / 121 minut)
re偶yseria: Richard Donner
scenariusz: Edward Khmara, Michael Thomas, Tom Mankiewicz, David Webb Peoples na podst. fabu艂y Edwarda Khmary

Rozgrywaj膮ca si臋 w 艣redniowiecznej Francji ba艣niowo-przygodowa opowie艣膰 o mi艂o艣ci oraz o magii, kt贸ra pr贸buje przeszkodzi膰 kochankom w spotkaniu si臋. Noc膮 on staje si臋 wilkiem, za dnia ona jest soko艂em. Nie mog膮 si臋 spotka膰 w ludzkiej postaci. Ale jak kto艣 naprawd臋 kocha to si臋 nie podda i b臋dzie walczy艂. Mi艂o艣膰 pokonuj膮ca przeciwno艣ci losu to jeden z najwa偶niejszych element贸w tradycyjnej ba艣ni. I film Donnera nie jest wyj膮tkiem - w czasach rycerskich toczy si臋 wartka opowie艣膰 o mi艂o艣ci i trudnych do pokonania przeszkodach. Film opowiedziany jest w interesuj膮cej i sympatycznej formie, dzi臋ki czemu wci膮ga od pocz膮tku do ko艅ca. Atrakcj膮 s膮 r贸wnie偶 niez艂e role Rutgera Hauera i Michelle Pfeiffer.

8. Mumia
The Mummy (1999 / 125 minut)
re偶yseria: Stephen Sommers
scenariusz: Stephen Sommers na podst. fabu艂y Stephena Sommersa, Lloyda Fonvielle'a i Kevina Jarre'a

Wykorzystuj膮cy pomys艂y z klasycznego straszaka wytw贸rni Universal z 1932 roku film Sommersa to tak naprawd臋 kilka film贸w rozrywkowych w jednym. Zwariowana komedia, brawurowe kino akcji, egzotyczna przygod贸wka, zapieraj膮ce dech i budz膮ce groz臋 widowisko fantastyczne, a tak偶e i love story, bo niemal ka偶da przygoda w egzotycznych zak膮tkach 艣wiata sprzyja rozwojowi historii mi艂osnej. Rachel Weisz i Brendan Fraser maj膮 poczucie humoru, a tak偶e intuicj臋, dzi臋ki kt贸rej prowadz膮 swoich bohater贸w swobodnie w pustynnej scenerii oraz w艣r贸d licznych, wykreowanych przez grafik贸w komputerowych wizualnych atrakcji. Kawa艂 rzetelnie przygotowanej niezobowi膮zuj膮cej rozrywki.

9. Uwierz w ducha
Ghost (1990 / 127 minut)
re偶yseria: Jerry Zucker
scenariusz: Bruce Joel Rubin

Ten film, w r贸wnym stopniu zabawny co wzruszaj膮cy, ma doskonale budowan膮 dramaturgi臋 i bardzo solidnie trzyma w napi臋ciu a偶 do samego ko艅ca. To przede wszystkim zas艂uga drobiazgowo skonstruowanego scenariusza, kt贸ry perfekcyjnie 艂膮czy typowe dla komedii szale艅stwo i humor z typowym dla thrillera suspensem i atmosfer膮 zagro偶enia, a opr贸cz tego melodramatyczny patos z fantastyczn膮 histori膮 o duchach. Patrick Swayze, Demi Moore i Whoopi Goldberg to aktorzy, kt贸rych mo偶na nie lubi膰, ale napisany przez Bruce'a Joela Rubina scenariusz jest tak wci膮gaj膮cy i pe艂en emocji, 偶e wch艂ania bez reszty odbiorc臋. Muzyka Maurice'a Jarre'a r贸wnie偶 na plus, ale i tak najbardziej zapami臋tano utw贸r Alexa Northa z filmu Unchained (1955). Znany z absurdalnych komedii Jerry Zucker (Czy leci z nami pilot?, 1980) sw贸j najwi臋kszy triumf zaliczy艂 dzi臋ki brawurowej i pomys艂owej ghost story.

10. Fantaghiro - Jaskinia z艂otej r贸偶y 
Fantaghir貌 (1991 / TV, 200 minut)
re偶yseria: Lamberto Bava
scenariusz: Francesca Melandri, Gianni Romoli na podst. noweli Italo Calvino pt. Fanta-Ghir貌, persona bella

Syn Mario Bavy, Lamberto, nie odni贸s艂 du偶ego sukcesu jako tw贸rca horror贸w, wi臋c zaj膮艂 si臋 realizowanymi dla telewizji filmami fantasy, z kt贸rych najbardziej znany jest cykl o ksi臋偶niczce Fantaghir貌. Jest to pi臋kna i odwa偶na kobieta, kt贸ra zamiast my艣le膰 o ma艂偶e艅stwie chce walczy膰 z mieczem w d艂oni. W臋druj膮c po magicznym 艣wiecie, w kt贸rym wszystko jest mo偶liwe, spotyka jednak mi艂o艣膰 swojego 偶ycia. W tytu艂owej roli pi臋kna i magnetyzuj膮ca Alessandra Martines, w roli kr贸la postawny i majestatyczny Mario Adorf. Nie ma tu nadmiernej przemocy, jest za to niezwyk艂a lekko艣膰 narracji, wyj膮tkowy urok i wszechobecna magia, kt贸re sprawiaj膮, 偶e nie tylko dzieci b臋d膮 zainteresowane tym niezwyk艂ym i kryj膮cym wiele tajemnic 艣wiatem w艂oskiej ba艣ni.

Na kolejnych miejscach umie艣ci艂bym nast臋puj膮ce tytu艂y:
11. Du偶a ryba (2003), re偶. Tim Burton
12. King Kong (1933), re偶. Merian C. Cooper, Ernest B. Schoedsack
13. Willow (1988), re偶. Ron Howard
14. Przyczajony tygrys, ukryty smok (2000), re偶. Ang Lee
15. Zmierzch Tytan贸w (1981), re偶. Desmond Davis
16. Odyseja (1997, miniserial tv), re偶. Andriej Koncza艂owski
17. Mumia powraca (2001), re偶. Stephen Sommers
18. Conan Barbarzy艅ca (1982), re偶. John Milius
19. Ksi膮偶臋 Persji: Piaski czasu (2010), re偶. Mike Newell
20. Harry Potter i Czara Ognia (2005), re偶. Mike Newell
21. Harry Potter 1-3 (2001-04), re偶. Chris Columbus, Alfonso Cuar贸n
22. W艂adca Pier艣cieni 1-3 (2001-03), re偶. Peter Jackson

Postscriptum

Elementy fantastyczne posiada r贸wnie偶 wiele komiks贸w, a co za tym idzie tak偶e i ekranizacje komiks贸w lub graficznych powie艣ci. W zwi膮zku z powy偶szym dopisz臋, kr贸tko i bez opis贸w, jeszcze jeden ranking zwi膮zany z tematem (cho膰 niekt贸re z tych film贸w dalekie s膮 od fantastyki).

10 najlepszych ekranizacji komiks贸w:
1. Sin City - Miasto grzechu (2005), re偶. Robert Rodriguez, Frank Miller
2. Historia przemocy (2005), re偶. David Cronenberg
3. Kick-Ass (2010), re偶. Matthew Vaughn  
4. X-Men: Pierwsza klasa (2011), re偶. Matthew Vaughn
5. 300 (2006), re偶. Zack Snyder
6. Miejski 艂owca (1993), re偶. Jing Wong
7. Powr贸t Batmana (1992), re偶. Tim Burton
8. Mroczny rycerz (2008), re偶. Christopher Nolan
9. Batman - Pocz膮tek (2005), re偶. Christopher Nolan
10. Batman (1989), re偶. Tim Burton

3 komentarze:

  1. haha wladca pierscieni na 22 miejscu..... widac ze ranking do du** ...cala trylogia WP to top 1 ksi膮zek i ekranizacji a sam powrot krola zdobyl najwiecej oscarow w histori kina wraz z titanic i hurt .....

    OdpowiedzUsu艅
    Odpowiedzi
    1. Ranking jest taki jak wszystkie, czyli subiektywny. Powr贸t kr贸la, Titanic i Ben Hur zdoby艂y po 11 Oscar贸w, co nie oznacza, 偶e ka偶dy powinien je wielbi膰. W艂adca Pier艣cieni to ca艂kiem dobry cykl fantasy, kt贸rego wszystkie trzy cz臋艣ci trzymaj膮 r贸wny poziom. Ale nie jest to seria do kt贸rej wracam, obejrza艂em raz i na wi臋cej nie mam ochoty. Z Harrym Potterem mam zreszt膮 podobnie. S膮 ciekawsze pozycje.

      Usu艅
    2. Ja mam tak z Harrym Potterem, obejrza艂em serie raz i to mi wystarczy. W艂adca moim zdaniem nadal jest 艣wietnym epickim kinem fantasty. Je偶eli nie ogl膮da艂e艣 polecam te偶 Dark Crystal po latach doczeka艂 si臋 znakomitego serialu niestety anulowanego po jednym sezonie.

      Usu艅